فرهنگ و هنر

میزان تاثیرپذیری فرانسویان از داستان‌های شاهنامه

توفیق اقتصادی:شاهنامه فردوسی، بزرگ‌ترین منظومه‌‌ی حماسی و تاریخی ایران است که در شمار برترین نوشته‌های حماسی کشورهای جهان است. شاهنامه گنجینه‌ای است از اندیشه‌ها، باورها، آیین‌ها، هنجارهای زیستی و آیین‌های زندگی که به‌خوبی بازگوکننده‌ی اندیشه‌ها، کیش و آیین ایرانیان است.

به گزارش گروه فرهنگ وهنر توفیق اقتصادی،اسلامی ندوشن می‌گوید: «هر ملت بزرگ باستانی برای دوران تکوین خود حماسه‌ای دارد که باید به دست شاعر زبردستی زایانده و پرورده شود. تاریخ مضبوط، از روح و آب و رنگ بی‌بهره است، گردوخاک قرون بر خود دارد، به عالم مردگان متعلق است، اما حماسه، تاریخ زنده است، نماینده روح ملتی است که هنوز نمرده است. پهلوانان حماسه، شعله‌ی مرموز حیات جاودان یک قوم را در خود دارند»

شاهنامه‌ی فردوسی با گزارش ویلیام جونز و برگردان بخش‌هایی از آن به شعر لاتین و نثر فرانسوی در باخترزمین شناخته شد و پس از آن کسانی چون لویی لانگلس، ارنست رنان، ژان ژاک آمپر و نولدکه یادآور شدند که حماسه‌ی ملی ایرانیان برترین حماسه‌ی جهان است.

چگونگی راه‌یابی شاهنامه فردوسی به فرانسه و میزان تاثیرپذیری فرانسویان از داستان‌های شاهنامه، بسیار بررسی شده است. از سده‌ی هجدهم میلادی و پس از انقلاب فرانسه، نهضت بی‌مرزی در ادبیات پدید آمد که به آثار ادبی دیگر کشورها روی آورده می‌شد. با گسترش خاورشناسی (:شرق‌شناسی) در اروپا، روند نهضت ترجمه شتاب گرفت. نخستین ترجمه‌های بخش‌هایی از شاهنامه به کوشش لویی لانگلس، دو والنبورگ و بیانکی انجام گرفت، اما برگردان و تصحیح انتقادی ژول مول از شاهنامه‌ی فردوسی که چهل سال به درازا کشید که در سال ۱۸۷۷ میلادی در هفت جلد چاپ شد. پس از این برگردان نویسندگان فرانسوی چون آلفرد دلوو، موریس مترلینگ، نولدکه نقدها و پژوهش‌هایی درباره‌ی شاهنامه انجام دادند که مایه‌ی تاثیرپذیری سرایندگان فرانسوی چون آبل بونار، ویکتور هوگو، فرانسوا کوپه، پل فور، آندره ژید از شاهنامه شد.

ویلیام جونز یک سوگ‌نمایش (:تراژدی) را بر پایه‌ی داستان رستم و سهراب شاهنامه در سال 1786 میلادی به انجام رسانید. وی شاهنامه فردوسی را به زبان فارسی خواند، به نزدیکی زبان‌های هند و اروپایی پی برد و به‌راستی که با این کار، زبان‌شناسی تطبیقی را آغاز کرد، دست‌مایه‌ای که زبان‌شناسان سده‌ی نوزدهم به آن گرایش پیدا کردند.

 

نوشته های مرتبط