فرشاد مومنی :به سوی یک شکاف خطرناک در حال حرکتیم
توفیق اقتصادی: به گفته استاد دانشگاه علامه طباطبایی، برنامه هفتم توسعه عملا حکایت از این دارد که گویی سه نگرانی بزرگ درباره آن وجود دارد.
به گزارش پایگاه خبری توفیق اقتصادی، فرشاد مومنی، اقتصاددان و رییس موسسه دین و اقتصاد، طی یک سخنرانی در فرهنگستان علوم درباره کیفیت برنامه هفتم افزود: با کمال تاسف گوش‌هایی که باید شنوای این بحث‌ها باشند و چشم‌هایی که باید این واقعیت‌هایی را که تذکر داده می‌شد را ببینند از کفایت و بایستگی برخوردار نبودند و مسیر طی شده در امر برنامه‌ریزی توسعه در کشور در همان کادر رو به انحطاطی که وجود داشت استمرار پیدا کرده است.
سه نگرانی بزرگ درباره برنامه هفتم توسعه!
مومنی با بیان اینکه «فرآیند برنامه‌ریزی مشاهده شده به نام برنامه هفتم توسعه عملا حکایت از این دارد که گویی سه نگرانی بزرگ درباره آن وجود دارد.»، افزود: گفته می‌شود دولت‌های رانتی به تدوین و اجرای یک برنامه با‌کیفیت حداقل به سه دلیل بی‌تمایلند و در ادبیات اقتصاد رانتی اینگونه توضیح داده می‌شود که چون در مناسبات رانتی اصل بر ظاهر‌سازی و گزافه‌گویی است یک برنامه با کیفیت که مبتنی بر یک گزارش عالمانه از واقعیت‌های موجود است، مورد تمایل ساختار قدرت قرار ندارد!
اراده‌ای برای تدوین برنامه با کیفیت مشاهده نمی‌شود
به گزارش جماران؛ این استاد دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: نگرانی کلیدی دومی درباره این برنامه است اینکه در ادبیات اقتصاد سیاسی رانتی در توضیح اینکه چرا در چارچوب مناسبات رانتی، اراده‌ای برای برنامه با کیفیت داشتن مشاهده نمی‌شود، گفته می‌شود که تصویب یک برنامه با کیفیت بابی برای التزام ساختار قدرت به تخصیص منابع کمیاب انسانی و مادی به امور راهبردی باز می‌کند و اگر دیدید که نسبت به برنامه با‌کیفیت طفره می‌روند این را نشانه‌ای بگیرید که اینها به هیچ‌وجه آمادگی ملتزم کردن خودشان به این مساله ندارند و دلشان می‌خواهد که دست‌شان باز باشد که منابع کمیاب مادی و انسانی به امور دلبخواه ساختار قدرت و در چارچوب مناسبات رانتی اختصاص یابد.
او در ادامه گفت: استدلال سومی که در طفره‌روی از برنامه با‌کیفیت در مناسبات رانتی برجسته می‌شود این است که اساس مناسبات رانتی بر عدم تمایل به پاسخگویی استوار است. و بنابراین ساختار قدرت از ارایه برنامه با‌کیفیت طفره می‌رود چون نمی‌خواهد پاسخگو باشد.
ما اینها را مکرر هشدار داده‌ایم و امروز بسیار متاسفیم که تقریبا کل روندی که طی شده حکایت از این دارد که لااقل بخش‌هایی از ساختار قدرت زورشان چربیده و اجازه شکل‌گیری یک برنامه با کیفیت را نداده‌اند. مومنی افزود: می‌پرسند در این سند آیا یک نکته مثبت هم وجود ندارد؟
پاسخ این است که نکته‌های مثبت در این سند وجود دارد ولی چون آن التزام‌های نهادمند پدید نمی‌آید به تجربه دیده‌ایم که نکته‌های مثبت معمولا به حاشیه رانده می‌شود و آن چیزی که باقی می‌ماند پیشبرد مناسبات و مطامع رانتی است.
به سوی یک شکاف خطرناک در حال حرکتیم
مومنی افزود: ما الان به سمت یک شکاف به غایت خطرناک و شکنندگی‌آور در این زمینه در حال حرکت هستیم و اگر علاقه‌مند بودند توصیه می‌کنم دوستان به خصوص کتاب ژان بودریار (فیلسوف و جامعه‌شناس فرانسوی قرن بیستم) به نام صورت‌بندی مدرنیته و پست‌مدرنیته را نگاه کنند آنجا نشان می‌دهد که جامعه‌ای که به تولید فناورانه پشت می‌کند و مصرف را یله و رها می‌کند در چارچوب منافع تاجر‌باشی‌ها و سوداگرها و دلال‌ها و رباخوارها با شرایطی روبه‌رو می‌شود که من چندتایش را از قول او می‌گویم اگر در نظام ملی اندیشه، استقلال و عدالت‌خواهی و آزادی واهی وجود دارد، باید به این شکاف فزاینده توجه کنند.
در ادامه بودریار می‌گوید در جامعه مصرف‌محور سیاست‌ها از کارکرد می‌افتند. آیا برای نظام تصمیم‌گیری اساسی کشور ما این هشدار کافی نیست که به آنها بگوییم طی بالغ بر ربع قرن گذشته هر سیاستی که نظام تصمیم‌گیری‌های اساسی کشور ما اسمش را سیاست محوری و راهبردی گذاشته است، بدون استثنا با شکست روبه‌رو شده است؟ و طنز تلخ و نگران‌کننده مساله این است که در مورد هر سیاستی که عزیزان بیشتر از خودشان مایه گذاشته‌اند شدت این شکست بیشتر و جدی‌تر بوده.
سیاست آزاد‌سازی تجاری و سیاست خصوصی‌سازی و سیاست افزایش نرخ ارز و سیاست تعدیل نیروی انسانی در واقع نمونه‌هایی از برخی مهم‌ترین این شکست‌ها و از کارکرد افتادگی‌هاست. مومنی در ادامه گفت: مساله بسیار مهم دیگری که بودریار مورد تاکید قرار می‌دهد این است که حتی قواعد تداوم بخش نظم اجتماعی هم در همه عرصه‌ها از کارکرد می‌افتد.
عزیزان این همه برای صیانت از نهاد خانواده هزینه کرده‌اند اما نمی‌خواهند فکر کنند که چرا تزلزل در نهاد خانواده به جایی رسیده که داده‌های مربوط به طلاق طبقه‌بندی شده است یا این همه تحت عنوان جنبش فرزندآوری هزینه کرده‌اند اما آخرین داده‌های رسمی منتشر شده را نمی‌بینند که در چه وضعیتی هست؟
نمی‌خواهند به جای تحکم و خشونت، ریشه‌یابی کنند؟
مومنی در ادامه یادآور شد: روی هر هنجاری که عزیزان پافشاری کردند جامعه در برابر آن گارد گرفته است و نمی‌خواهند به جای دل بستن به ابزارهای خشن و تحکم‌آمیز به صورت عالمانه این مسائل را ریشه‌یابی کنند؟
