گمانه‌زنی های حذف شورای رقابت در قیمت‌گذاری خودرو

به گزارش پایگاه خبری توفیق اقتصادی، اگر گزارش‌های پیش بینی بورس طی چند ماه گذشته را مرور کنیم، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌هایی که به چشم می‌خورد، تعدد عوامل اثرگذار است؛ به بیان دیگر، شرایط بازار سهام و البته اقتصاد ایران به گونه‌ای است که به طور روزانه بورس تحت تاثیر یک عامل جدید قرار می‌گیرد. تحولات منطقه‌ای، مذاکرات هسته‌ای، آزادسازی دلارهای بلوکه شده، تغییر نرخ خوراک و گاز، قیمت‌گذاری دستوری، ممنوعیت‌های صادراتی و …. تنها گوشه‌ای از متغیرهایی است که روند بورس را حداقل در کوتاه مدت تحت تاثیر قرار داده‌اند. حالا به نظر می‌رسد دوباره وزن خودرویی‌های در گزارش‌های پیش بینی بورس و تحلیل از روند آتی بازار سهام افزایش پیدا کرده‌است.

به‌طور کلی صنعت خودروسازی کشور به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و فشارهایی که شورای رقابت طی سال‌های گذشته بر خودروسازان اعمال کرده، مشکلات بسیاری را به آنها تحمیل کرده است اما به نظر نمی‌رسد که فعالان این صنعت اکنون به دنبال عرضه خودرو در بورس کالا باشند و هدف اصلی حذف قیمت‌گذاری دستوری و کاهش فاصله نرخ فروش کارخانه و بازار آزاد است.

البته بورس کالا در ماه‌های اخیر به عنوان جدیدترین نسخه برای ساماندهی بازار خودرو از سوی مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و وزارت امور اقتصادی و دارایی معرفی شد. این نسخه در همان ماه‌ها و هفته‌های نخست نشان داد با نسخه‌های دیگر متفاوت است و می‌تواند عملکرد بهتری از قرعه‌‌کشی و عرضه خودرو با روش‌های دیگر از خود نشان بدهد.

به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، با عرضه خودرو در بورس کالا سفته‌‌‌بازی جمع می‌شود و عواید حاصل از تفاوت نرخ فروش درب کارخانه تا بازار آزاد نصیب سهامدار، شرکت‌های تولیدکننده و در نهایت تقویت صنعت می‌شود.

از زمانی که خودرو در بورس کالا عرضه شد، شاهد بودیم که خریدار و مصرف‌کننده واقعی کاملا مشخص بودند. پیش‌‌تر در سامانه یکپارچه، خرید خودرو از هر درگاهی امکان‌پذیر نبود و در نهایت تعداد افراد خاصی که نمایندگان توزیع خودرو، سفته‌بازان و حتی کدهای اشخاص حقیقی بودند، تعداد قابل‌‌توجهی تیراژ خودرو ثبت‌‌نام می‌‌کردند و سود کلانی نصیب‌شان می‌شد. اما در بورس کالا کد هر فرد مشخص است و این پیش‌‌شرط وجود دارد که صاحب کد نباید از هیچ کارخانه‌ داری خودرو خریده باشد، در نتیجه معاملات شفاف انجام می‌شود.

با وجود این، سو‌ال مهم این است که اگر بار دیگر خودرو وارد بورس کالا شود چه تضمینی وجود دارد که یک‌بار دیگر مانند تجربه قبلی خارج نشود؟

رویه اتفاق افتاده در گذشته و نگرانی از تکرار آن در آینده سبب شده است که امکان تداوم نگاه خوشبینانه برای عرضه این محصول و عرضه سایر محصولات در بورس کالا وجود نداشته باشد. ضمن آنکه برخی از مسوولان دولت در ماه‌های اخیر نسبت به عرضه سایر محصولات مثل سیمان و فولاد انتقاداتی را مطرح کرده و سیاست عرضه محصول در بورس کالا را عامل گرانی دانسته‌اند.

در حال حاضر پیشنهاد کارشناسان تعیین‌تکلیف خودروسازهای دولتی است که باید به سمت خصوصی شدن پیش بروند. «جهان‌صنعت» در گفت‌و‌گو با یک کارشناس بازار سرمایه نشانه‌های بازگشت خودرو به بورس کالا را بررسی کرده است.

پیام الیاس‌کردی‌، کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: فاکتورهای اقتصاد ما بسیار تغییر‌پذیر است و در این خصوص هنوز نمی‌توان باور کرد که خودرو به بورس کالا برگردد.

او ادامه داد: خودرو تا مدتی پیش در بورس کالا بود، اما مدتی بعد خارج شد که اتفاق خوبی نبود. چه خودرو در بورس کالا باشد و چه نباشد، باید به سمت قیمت‌گذاری آزاد برویم. تا مادامی که انحصار باشد و جلوی واردات را بگیرند و ساختار مدیریتی به شکل فعلی باشد و آنها را به صورت واقعی خصوصی نکنیم هر کاری انجام شود، یک اقدام آرایشی است که منجر به اقدام اصلی نمی‌شود.

الیاس‌کردی تصریح کرد: ما این را در کل اقتصاد‌مان نیاز داریم. اقدام آرایشی این است که خودرو را وارد بورس کالا می‌کنیم و واردات هم به صورت نمایشی انجام می‌شود و بعد واردات را هم به همین دو شرکت بسپاریم. در هیچ کجای دنیا سیستم این‌گونه پیش نمی‌رود.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: اینکه خودرو را وارد بورس کالا کنیم و بعد خارج کنیم و دوباره وارد کنیم باعث سردرگمی است. به جای این اقدامات باید تصمیم سخت را یکبار برای همیشه بگیریم. تا زمانی که مدیریت آن به همین شکل فعلی باشد و خصوصی‌سازی واقعی آن رخ ندهد، همین اتفاقات تکرار می‌شود. اگر امروز هم خودرو وارد بورس کالا شود هیچ تضمینی نیست که دوباره خارج نشود. امروز تجربه سیمان و فولاد و محصولات پتروشیمی را دیده‌ایم ولی همین الان زمزمه‌هایی وجود دارد که این محصولات از بورس کالا خارج شود. جریانی برای این کار راه افتاده که جریان ضعیفی نیست و از این قضیه حمایت می‌کند.

 الیاس‌کردی تصریح کرد: بنابراین با وارد شدن دوباره خودرو به بورس کالا مساله اصلی حل نمی‌شود. زمانی هم که در بورس کالا بود مدل آن بسیار پیچیده و سخت بود، اما اینکه الان باید چه اقدامی کرد به اعتقاد من امروز شرایط با قبل یکسان نیست. دیگر نیاز نیست خودرو وارد بورس کالا شود بلکه نیاز است خود نمایندگی‌ها با توجه به شرایط واردات و شرایط قیمتی تعیین‌کننده باشند. تا تصمیم سخت گرفته نشود و این دو خودروساز را ولو به قیمت تعطیل شدن‌شان به بخش خصوصی واگذار نکنیم همین وضعیت فعلی ادامه خواهد یافت.