طناب پوسیده ایران خودرو و سایپا

احتمالاً بسیاری از شما فعالین قدیمی بازار نیز، متوجه سیاست‌های نخ‌نما و خرید سرمایه‌گذاران حقوقی در نماد‌های زیان‌ده ایران‌خودرو و سایپا شده‌اید.

علی‌رغم هشدار‌های چندباره این رسانه در خصوص تبعات حمایت‌های معنادار مسئولین و صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار از نماد‌های کم‌ارزش خودروسازی، بااین‌وجود همچنان شاهد خرید‌های عجیب در این نماد‌ها با توجیه کنترل بازار سرمایه هستیم. بخوانید مقاله “اصلی‌ترین دلالان خبر‌های خودرویی چه کسانی هستند؟ “

اگر چه مشاهده وجود سفارش‌های خرید چندمیلیونی سهام در قیمت‌های مختلف نماد‌های خودرو و خساپا، از دید برخی از سرمایه‌گذاران بازار سرمایه کشور، اقدامی مؤثر در جلوگیری از نزول قیمت سهام شرکت‌ها در بازار سرمایه است؛ اما وسوسه‌شدن برخی از سرمایه‌گذاران آماتور به خرید سهام این شرکت‌ها از تبعات جبران‌ناپذیر این اقدام است.

صحبت در خصوص این موضوع که چرا و به چه دلیل، سهام شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا در این سال‌ها تبدیل به لیدر‌های بازار سرمایه کشور شده‌اند، مهم نیست؛ ولی اینکه چرا برخی سرمایه‌گذاران و فعالین بازار سرمایه کشور حاضر به خرید سهام این دو شرکت با بیش از ۲۰۰.۰۰۰ میلیارد تومان زیان انباشته تلفیقی می‌شوند سوالی جدیست که می‌بایست ریشه یابی شود.

بیاید با فرض محال، تصور کنیم، شورای رقابت قیمت خودرو‌های تولیدی بی‌کیفیت این دو شرکت را بیش از ۳۰ تا ۴۰ درصد دیگر افزایش دهد، همچنین قیمت قطعات، مواد اولیه مصرفی و حقوق و دستمزد پرسنل بیش از ۲۰ درصد در سال افرایش نیابد، خبری هم از افزایش چشمگیر هزینه‌های مالی، جریمه‌های سالانه و استمهال تسهیلات اخذ شده از بانک‌ها نباشد، قدرت خرید مردم هم (با این وضعیت وخیم اقتصادی و شرایط نامطلوب درآمدی اشخاص و مشاغل) کفاف خرید خودر‌وهای بی کیفیت و میلیارد تومانی این دو خودرو ساز را بدهد، خبری هم از واردات خودرو‌های نو و دسته دوم خارجی نباشد.

در این صورت، حتی با فرض محال وقوع تمام شرایط فوق، احتمالاً زیان بیش از ۵۰.۰۰۰ میلیارد تومانی سالانه این دو خودرو ساز تبدیل به سودی صفر ریالی می‌گردد. به عبارتی با برقراری تمام شرایط بالا، زیان سالانه این دو شرکت صفر خواهد شد، اما تکلیف زیان انباشته این شرکت‌ها و سود مجامع عمومی آن‌ها چه می‌شود؟

بی‌تردید یکی از خریداران و اصلی‌ترین بازیگران این روز‌های نماد‌های خودرو و خساپا، صندوق‌های تحت مدیریت متولیان بازار سرمایه یعنی صندوق‌های توسعه بازار و صندوق تثبیت بازار است. به سفارش‌های بی‌حساب‌وکتاب میلیونی در نماد‌های خساپا نگاهی بیندازید تا بهتر متوجه موضوع گردید.

حالا این که این دوستان تا چه زمانی و با چه توجیهی می‌توانند به خرید‌های کورکورانه خود در این نماد‌ها ادامه دهند، احتمالاً خودشان هم پاسخی برای آن ندارند.

نکته جالب آنکه در روز‌هایی که شاهد خرید‌های حمایتی قوی در نماد خساپا هستیم، سهام‌دار عمده این شرکت مشغول فروش سهام خود است. به عبارتی، متولیان بازار و مدیران صندوق‌های تحت نظارتشان چیزی در شرکت زیان‌ده سایپا می‌بینند که سهام‌دار عمده و قدیمی شرکت نمی‌بیند.

لازم به ذکر است، شرکت نیوان ابتکار در روز‌های گذشته نیز در حدود ۴۸ میلیون سهم دیگر هم فروخته بود.

تقریباً، نوسانات قیمتی در نماد‌های خساپا و خودرو در بازه‌های قیمتی ۲۰۰ تا ۳۰۰ تومان در سه سال اخیر، بار‌ها تکرار شده است با این تفاوت که زیان این شرکت‌ها در سال جاری به‌مراتب بالاتر از سال‌های گذشته است و این موضوع منجر به افزایش چشمگیر ریسک سرمایه‌گذاران این شرکت‌ها گردیده است.

به عبارتی علی‌رغم ثابت ماندن ارزش بازار شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا در سه سال گذشته، زیان انباشته این شرکت‌ها چندین برابر شده که این موضوع حتی بسیاری از خریداران الگوریتمی در نماد این شرکت‌ها را هم دچار چالشی جدی نموده است.

بدون شک نمی‌توان خرده‌ای به این دست از سرمایه‌گذاران گرفت چرا که بر اساس اصول تکنیکالیست‌های بازار رنج، خریدوفروش سهام این دو شرکت در قیمت‌های کنونی بازدهی ۳۰ تا ۴۰ درصدی به همراه داشته است.

بااین‌وجود نمی‌توان از نقش متولیان بازار سرمایه در حمایت‌های عجیب از سهام این شرکت‌ها در قیمت‌های کنونی و در سال‌های گذشته به‌سادگی عبور کرد.

شاید دیدن سفارش‌های میلیونی در نماد‌های خساپا و خودرو برای بسیاری از سرمایه‌گذاران آماتور که نمی‌توانند چشم‌انداز مناسبی از حیث ورود تکنیکال یا بنیادی به سهام این شرکت‌ها داشته باشند، گمراه‌کننده باشد.

متأسفانه، علی‌رغم پشت سر گذاشتن چند بحران شدید (نظیر ریزش بازار در سال‌های ۱۳۹۲ و ۱۳۹۹) در سال‌های گذشته، همچنان شاهد سطح بسیار پایینی از آموزش و علوم سرمایه گذاری در بازار سرمایه هستیم.

عدم تسلط به خواندن صورت‌های مالی شرکت‌ها به‌ویژه شرکت‌های زیان‌ده و پر ریسک، عدم بکار گیری تدابیری برای کاهش ریسک‌های تحمیل شده به سرمایه‌گذاران (اقداماتی نظیر انتقال نماد‌های زیان‌دهی نظیر ایران‌خودرو و سایپا به بازار‌های پایه یا توافقی، افزایش حجم‌مبنا و…)، اتخاذ تصمیمات بی‌منطق در حمایت از سهام این شرکت‌ها توسط متولیان بازار سرمایه و… تنها برخی از عوامل جذب سرمایه‌گذاران آماتور به سرمایه‌گذاری در سهام این شرکت‌ها است.

نکته جالبی که می‌توان در مورد این دو شرکت خودروساز به آن اشاره داشت، ادامه حمایت‌های بی‌منطق دولت‌ها از عملکرد سراسر معیوب این شرکت‌ها است.

در دو سه روز گذشته شاهد انتشار نامه‌ای از سوی بانک مرکزی با مضمون تمدید یک‌ساله و خارج از قوانین تمدید تسهیلات اعطایی به شرکت‌های خودروساز در فضای مجازی بودیم.

علی‌رغم اینکه نتوانستیم متن این نامه را در سایت رسمی بانک مرکزی بیابیم، بااین‌وجود اگر این نامه صحت داشته باشد باید به حال وزرای وزارت صنعت، اقتصاد و رئیس بانک مرکزی گریست. بعید است در هیچ کجای دنیا چنین حمایتی از دو شرکت زیان‌ده و دارای انحصار تولید صورت بپذیرد و همچنان شاهد افزایش مرگ‌ومیر‌های ناشی از تصادف خودرو‌های بی‌کیفیت آن‌ها باشیم.

جالب است که هر روز شاهد اظهارنظر یکی از مسئولان حکومتی در خصوص ضعف، فساد و عملکرد ضعیف شرکت‌های خودروساز هستیم؛ ولی همچنان شاهد حمایت‌های همه‌جانبه و تزریق منابع مالی جدید به آن‌ها هستیم.

با نگاهی به صورت‌های مالی این دو شرکت خودروساز در انتهای سال مالی ۱۴۰۱، می‌توان دید که مجموع تسهیلات اخذ شده این دو شرکت خودرو ساز در حدود ۵۸.۰۰۰ میلیارد تومان است. این یعنی با اینکه در حال حاضر بزرگترین ریسک و چالش نظام بانکی کشور، بدهی خودروسازان به بانک‌های کشور می‌باشد، اساتید بانک مرکزی کشور بانک‌ها را مجبور به تمدید تسهیلات و تعهدات به خودرو سازان و از بین رفتن سرمایه بانک‌ها می‌کند.

قضیه خیلی ساده و مضحک به نظر می‌رسد. بانک‌هایی که خیالشان از بابت عدم توانایی پرداخت تسهیلات اعطایی توسط خودروسازان راحت شده، به‌جای آنکه زیانی سنگین، ناشی از تغییر طبقه مطالبات و ذخیره ۱۰۰ درصدی در صورت‌های مالی شناسایی کنند با تمدید یک ساله این تسهیلات، در حدود ۲۰.۰۰۰ میلیارد تومان سود شناسایی می‌کنند. (جرایم و استمهال تسهیلات قبلی)

بدتر از همه اینکه از صبح تا شب هم شاهد مصاحبه‌های نوابغ بانک مرکزی در خصوص ناترازی بانک‌ها هستیم. مدافعان سود‌های کذایی بانک‌ها باید بدانند فقط ۲۰.۰۰۰ تا ۲۵.۰۰۰ میلیارد تومان سود بانک‌ها در سال جاری (بخش عمده‌ای از کل سود خالص صنعت بانکداری کشور) مربوط به سود شناسایی شده از وام‌های سوخت شده به خودرو سازان است و این موضوع بیشتر از قبل کیفیت پایین و سود‌های کاغذی بانک‌ها را آشکار می‌کند.